Почитувани сопатници, од лично искуство при разговор со припадници на `индоктринирани` исламски движења, забележав една работа, која предпоставувам и вас ве загружува.
Тоа е оној момент, ќе го изнесете вашиот
хадис, и вашиот соговорник ќе ви каже: `хадисот не е веродостоен` - односно; тврди дека хадисот што го кажвте е
даиф – слаб хадис. Но; дали оваа `итрина` која им служи како `излез од безизлез` значи дека ВИСТИНАТА е на нивна страна?!! Ете, поради ова, одлучув да напишам послание посветено на темата
`Daıf hadıs`.
Што е `даиф` хадис?Доколку земеме да го дефинираме
даиф хадисот, таа дефиниција ќе гласи:
“Даиф хадис е оној хадис кој му фали барем еден услов од условите кои се бараат кај `Сахих` и `Хасен` хадисите.„Сега, според наведената дефиниција, најнапред нам ни треба да видиме кои услови се бараат кај
`Сахих` и
`Хасен` хадисите, па едноставно да сватиме
`Што е даиф хадис.`Што се однесува до условите за хадисот да биде оценет за
`Сахих`, тоа се следните пет услови:
- – Сенедот т.е. ланецот на хадисот да е целосно споен – непрекинат.
- – Пренесувачите на хадисот да бидат сосема побожни луѓе `Сика`.
- – Секој равија (член во ланецот), добро да го запамти хадисот или истиот да го запише.
- Хадисот несмее да поседува скриени особини кои на прв поглед неможат да се забележат, а истите би му штетеле за веродостојноста.
- Пренесувачот да не се противи со од себе појак пренесувач.
Ете,
даиф хадис е хадис кој му недостига барем еден од овие наведени услови. Значи сретнувате хадис, каде
сенедот – (ланецот) му е прекинат но
метинот – (текстот на хадисот) е дефинитувно излезен од пророковата уста! – Како нема да му верувате на хадисот?!
Мурсел хадис,е една од врстите на `
даиф хадиси`.
Мурсел е оној хадис чии сенед (ланец) е скинат. Типичен примерок е кога некој од табеините или асхабите, ќе го прескокне асхабот од кого го превземал хадисот и ќе каже:
`Пејгамберот а.с. рекол...` - ова е
даиф - мурсел хадис.
Пример:
`Пренесува Саид бин Мусејјеб дека пејгамберот а.с. забранил да се продава месо во замена за жива мера (живо стока).`На прв поглед овој хадис е
`Даиф` - кој спаѓа во видот на
`мурсел` поради тоа што `Саид бин Мусејјеб` е табеин; тој го прескокнал сахабијата од кого го чул овој хадис.
Имам`ул-Азам Ебу Ханифе; Малик; и Ахмед ибн Хамбел, едногласно се сложиле дека од `
даиф - мурсел` хадисот без никаков проблем може да се извади дури и
хукум – правна одлука. Истиот став го споделуваат и алимите од Хадис, Фикх и Усул.
Сега е правото место да напомениме дека
авам класата на верници, кои не се стручно подготвени, треба да стравуваат од
`Мевзу` - измислените хадиси, што се однесува до
`даиф` тие се само оштетени хадиси при пренос, кои меѓусебно се разликуваат во слабоста и ги има околу 42 вида.
Како хадисот се оценува дека е `даиф`?Важно е да знаете дека секој хадис е составен од пет елементи и тоа:
- Метин – (текстот на хадисот),
- Сенед – (ланец на хадисот. Кој од кого пренесува.),
- Иснад – (пренос на хадисот.),
- Ривает - (прераскажување),
- Раави`ја – (пренесувач, т.е. лучност која завзема место во сенедот.).
Веродостојноста на хадисот, зависи од два елементи:
- Сенед – (ланецот на пренесувачите),и
- Раави`ја – (пренесувачот што завзема место во ланецот).
Доколку штетата е во
сенедот, станува збор за прекинат ланец на едно или повеќе места. Според прекинатоста, овој вид хадис се оценува во повеќе класи.
- Мурсел
- Мункати
- Му`дал
- Муаллак
- Муделлис
Доколку штетата се појави кај
равијата, тоа е од две можни работи: од
адалет`от или
дабт`от.
Адалет - (ова се однесува на прашањето за исправноста и корекноста во карактерот на равијата. Се барат следните пет услови:
1- Да не лаже; 2-Да не е оптужен со лага;3-Да не е фасик[1]; 4- Да не е џахил[2]; и 5- да не е бидад`џија). Дабт - (ова се однесува на прашањето: Колку верно е чуван хадисот. Ова ги бара следните пет услови:
1- Да не се излаже себеси; 2- Да не пропушти нешто важно, т.е. да нема гафлет; 3-Веста да не е далеку од можноста за да биде вистина; 4-Мухалефет – да не се спротивставува со од себе појак пренесувач;5-Добро да го памети хадисот.Според тоа, овде се појавуваат неколку наши прашања до соговорникот:
- Доколку мојот изложен хадис, одлучи да биде даиф, ме интересира како дојде до тој заклучок?
- Каде е оштетен мојот хадис, во сенедот или во равијата?
- Ако штетата е во сенедот на колку места е скинат ланецот? (ова е важно за да се оцени тежината на слабоста на хадисот.)
- Ако штетата е кај равијата кажи ми ја слабоста која ја поседувал пренесувачот со чија помош ќе ја оцениме слабоста на хадисот?
- Кој улема од Хадис, хадисот го прогласил за `Даиф`?
А после ова; следува уште едно прашање: `
Дали знаете дека најголемиот дел од исламската улема се сложила дека `даиф` хадисот неможе да биде шериатски доказ за одредување на `хукум` - правна одлука, неможе да се користи во `акаид`ски теми`, Но... дозволила да се практикува под услов да не е `мевзу` - т.е. хадисот да не е измислен!Изјавите на исламската улема, дека `даиф` хадисот може да се практикува.Ахмед ибн Хамбел и Ебу Дауд ес-Суџистани велат: `
Во случај да не се најде друг хадис, во врска со прописите, може да се практикува и даиф хадисот.`Лекневи вели: `
Доколку умметот прифатил даиф хадис (во пракса), ваџиб е да се прифати истиот како сахих. Дури треба да се постави на (најверодостоие) степен на `мутеватир`. - (ова е поради тоа што умметот целосно никогаш нема да се сложи во заблуда).Имам Шафи вели: `
хадисот: `За варис нема васиет!` - според улемата за хадис не е веродостоен, но сета улема хадисот го прифати и го практикува. Имам`ул-Азам Ебу Ханифе, во пракса ги земал даиф хадисите, како пример можам да ги наведам хадисите за Езанот да се проучува споро а икаметот побрзо, или при абдезот месхот на вратот; иако овие хадиси се даиф, сепак во пракса улемата дозволила да се практикува, поради тоа што хадисот е оштетен но не е `Лажен`.
Ираки вели: `
Даиф хадисите се практикуваат, но не се користат во Акаид – правоверие, и во Ахкам – правна одлука.`Имам Невеви авторот на делото `Риадус-Салихин`, вели: `
Мустехаб – убаво е да се практикува даиф хадисот, под услов да не е `Мевзуу`.`И Алиул Кари смета дека
даиф хадисот може (само) да се практикува.
Заклучок:Почитувани, дефакто нашите соговорници немаат ни способност да ги оценат хадисите:
Даиф; Хасен или
Сахих, бидејки тоа е работа на мухаддисите. Но проблемот го гледам во тоа што нашите соговорници имаат замислена слика за исламот, така... кој хадис му одговара на сликата, го превзема без `испитување`. Но оној хадис, кој не му се сложува со сликата, и да е веродостоен `
Сахих`, тој нема да го прими. Ова го увидов лично при темата за `
Гласен зик`р`. Еден, храбро бараше веродостоен доказ за овој вид на зикруллах; но кога им се изложува хадис дури и од најверодостојните збирки `Бухари` или `Муслим`, тие пак не ги прифаќаат! Дури имав искуство да слушнам: `И Бухари има даиф хадиси`. Жалосно но Вистина!
Тоа што им одговара го зимаат, а тоа што не им одговара го отфрлаат. вторник, 29 ноември 2011
[1] Фасик – некомплетен, лабав во извршувањето на верските долности.
[2] Џахил – неписмен кој трвди дека знае.