Реката на трпението и нејзините притоки

Многу сликовит пример за благосостојба,совладување на лутината и простување наоѓаме во познатото кажување за еден роб кои честопати грешел спрема својот сопственик,па заради тоа сопственикот сакал да го казни со камшикување.Наоѓајќи се во таа наизглад безизлезна состојба и сакајќи да ја избегне казната робот,во тој момент кога сопственикот сакал да подигне рака да му го зададе првиот удар,досетливо рекол:“кој лутината ја совладува“,а на тоа сопственикот рекол:“Ја совладав лутината“,а робот одма дофрлил:“...и на луѓето им се простува“,а сопственикот рекол: “Простено ти е“,но робот не застана на тоа,па рече :“... а Аллах ги сака оние кои добри дела прават,“на тоа сопственикот возвратил: “Оди слободен си,те пуштам во името на Аллах!“Угледот на дуњалокот нема да го ужива оној кој е стрплив,добар, и кој не брза да се одмазди,онај кој е чесен,скромен.Угледот на дуњалокот во кои ќе се најдат сите овие особини,тој е на голем степен на моралот.Аллаховиот Пратеник, саллаллаху алејхи ве селлем,рекол: “ На судниот ден мене од сите вас најблиски ќе ми бидат оние кои имаат најубав морал.“(Бележи Тирмизи,хадис е хасен).

Во Кур'анот ниеден збор не се споменува повеќе од зборот сабур-трпение,што укажува на исклучителна важност на поседување на овие особини на кои упатуваат овие зборови.Всушност,трпението е темел на принцип наа кои се “мерат и вагат“сите други човекови особини и морални вредности.Кур'анско -сунетски текстови кои за вредноста на сабарот даваат толку важност и ја подигаат ова особина до таа мерка да главна причина е спас на Судниот ден.Трпеливоста е особина која сосебе неизбежно повлекува и постоење на други особини кои се нејзини составни делови.Симболички речено,трпението е една голама и обилна река во кои се влеваат бројни притоки:добродушност,умереност задоволство,совладување на лутината,простување...


Сабур-трпение

Сабурот е темелна особина на Аллаховите искрајни робови истрајност и искрајно поднесување на болни и тешки ситуации кои човекот не може да ги избегни,па така одалечувајќи се од Аллах Возвишениот и Него на кои се му се враќа,го препушта својот случај:“Стрплив биди!Али,трпелив ќе бидиш само со Аллаховата помош.“(Ен -Нахл,127)Од друга страна,човекот на кој му недостига стрпливоста, на таквите им владее вознемиреност и душевно растројство.

Благост
Една од составните и неизоставени особини кои доаѓаат од трпеливоста е благоста.Ова е особина на стрпливите и искрајните верници кои до израз доаѓаат во моментите кога на човек му се нанесува неправда или увреда може да му се возврати остро и жестоко,но сепак надвладува осет на благост така да спрема оние кои лошо постапиле спрема него,па поставува благо и добродушно преминува преку нивните лоши постапки.Зборувајќи за благоста,Аллах вели:“Трпеливо поднеси и простувај-така треба секој паметен да постапи.“(Сура,43)Разликата помеѓу стрпливоста како темелна особина и благост како и нејзините попратни особини се гледа во тоа што човек во некои ситуации приморан е да покаже трпеливост и да нема друг избор освен така да постапи,меѓутоа,кога е во прашање благост,тогаш на човекот му се дава за право да избира дали да постапи благо или да му возврати со иста мера.Ова разлика измеѓу сабар и благост постапките најубаво се вочува кај примерот Јусуф,алејхисселам.Имено,говорејќи за сабарот на Јусуф,алејхис-селам,Ибн Кајјим,рахимехуллах,во својата книга Медариџус-саликин цитира дека го прашал шејхул-Ислама Ибн Тејмијју за трпението на Јусуф во бунарот,па тој рекол:“Беше приморан да се стрпи,но поголем од тоа беше сабарот в затвор кога се сретна со жената која сакала да го наведи на неморал,па по свој избор заминал в затвор.“Особините спротивни на благост се непромислени и глупи.Аллах го пофалил Ибрахим,алејхис-селам,заради неговата благост:“Ибрахим навистина беше добродушен,сожалив и верен.“(Худ,ајет75)Истотака,благоста е едно од Аллаховите својства и едно од Неговите убави имиња.Ова својство на Аллаховата благодет се глада во тоа што Тој не избрзува со казната кон Своите робови,а Тој е кадар да ја изврши кога сака,па рекол:“Да Аллах ги казнува луѓето спрема она што заслужуват,ништо живо на површината на Земјата не би оставил,но Тој ги остава до рокот одреден .“(Фатир,45)




Совладување на лутината


Совладување на лутината дирекно се врзува со благоста, а се подразбира стегање и одвраќање со иста мера на физички или вербални напади.Имено,оној кој ќе биде нападнатна било кој од овие два начини,има право да возврати со иста мера или да ја совлада лутината и така постигнува големо постигнувње на големо добро,држејќи се на Аллаховата наредба:“ И настојувајте да го заслужите опростувањето од Господарот твоји Џеннет простран како небото и Земјата,припремени за оние кои,од Аллах се плашат, и кога се во изобилие и кога се во сиромаштво,поделуваат кога лутината ќе ги надвладее и на луѓето им опростуваат -а Аллах ги сака оние кои добри дела прават.“(Алу Имран,133-134 Што значи,под совладувањето на лутината се поразбира дека човекот не се брза за освета,иако на тоа има право да не се иритира иако во него можеби “врија“ лутината и омразата.Ако постапи вака,ќе собери прекрасни плодови благости и совладувањето на лутината:“Доброто и злото не се исти!На злото со добро возврати,па душманите твои одеднаш блиски пријатели ќе ти станат.Тоа можат да го постигнат само трпеливите;тоа можат да го постигнат само тие што се многу среќни.“(Фуссилет,34-35)На овај начин може да се постапи само големи и ретки личности кои Аллах ги пофалува во хадисот-кудсију:“Кој ќе ја совлада лутината а може да ја избегне,Аллах ќе му го исполни срцето со задоволство на Судниот ден.“(Асбехани, сахих или гајрихи)Го молам Аллах да не направи едни од нив!
Умереност и чедност
Овие две убави и благородни особини се производ на сабарот во суштина спротивност на алчноста.Кажува Возвишениот Аллах:“И нека се воздржат оние кои немат можности да се оженат,додека Аллах не им даде од богаството Негово и им помогне!“(Ен- Нур,33),тоа ест.ти биди трпелив во она штое во рацете на други луѓе иако можеш да дојдеш до тоа.Остави секоја страст до која можеш да дојдеш,а таа е забранета,и тоа е све заради овие особини. Во предисламско време таткото на Осман б.Аффана, наречен е Аффан,што значи чист,бидејќи себеси си забранел вино и жена и покрај фактот што во неговото место угледноста на овие задоволства биле застапени во голема мера.Така постапувал заради својата чистота, умереност особини на вредности,и убаво однесување.








Опростување
Покрај благоста и совладувањето на лутината доаѓа и врвот на трпеливоста,а тоа е простувањето.Имено,човекот се одрекува од своите права да возврати со иста мера на неправдата и простувањето,водејќи се на зборовите на Возвишениот:“...кои лутината ќе ја совладат и на луѓето им простува-а Аллах ги сака оние кои добри дела прават“(Алу Имран,133-134),Тоа можат да го постигнат само трпеливите;тоа можат да го достигнат само среќните“(Фуссилет,34-35)Многу сликовит пример за благост,и совладување на лутината и простување наоѓаме во едно кажување за еден роб кој често грешел спрема неговиот сопственик,па заради тоа грешавање сакал да го казни со камшикување.Наоѓајќи се во таа безизлезна ситуација и сакајќи да ја избегне казната ,робот,во тој момент кога сопственикот ја подигнал раката да му го зададе првиот удар,досетливо рекол“...кои лутината ја совладуваат“,на тоа“Ја совладав лутината“...и на луѓето им опростуват“,а сопственикот рекол:“Ти опростив“,но робот не застана на тоа,него рекол:“...а Аллах ги сака оние кои добри дела прават“на тоа сопственикот му возвратил:“Оди, слободен си ,те ослободувам во името на Аллах!“ Углед на дуњалокот нема да ужива само оној кој е стрплив,благ,и кој не брза за освета,онај кој е умерен ,скромен,а кај кои ќе се најдат овие особини,тој е на голем степен на моралот....Аллаховиот Пратеник,саллаллаху алејхи ве селлем,рекол:“На Судниот ден мене најблизок ќе ми биде онај со најубав морал!“(Забележува Тирмизи,хадис е хасен)Со својот убав морал човекот можи да заработи на Судниот ден повеќе него постачот кои не ифтара, и клањачот кои не го пропушта намазот и муџахид кој не се уморва.


Вагањето на делата на Судниот ден нема да биде по многуте намази и пости, како што кажува важниот табиин Бекер б.Абдулах Музени зборувајќи за Ебу Бекир ес -Сиддику,радијааллаху анху:“Не ве стигна ни многубројниот пост и намаз,туку нешто што длабоко што се сместило во срцето“,се се насобрало многу убави особини заради тоа беше дарежлив кон Возвишениот Аллах .Аллаховиот Пратеник ,саллаллаху алејхи ве селлем,рекол:“За човекот е даено несшто најубо сабарот.(Бележи Хаким,хадисот е веродостоен)Познатиот табиин Ата б.Ебу Ребах пренесува дека Ибн Аббас рекол:“Сакаш да ти ја покажам жената кој е становник на Џеннетот?“ “ Се разбир“рекол. “Ова жена дошла кај Пратеникот, саллаллаху ,алејхи ве селлем, и му рекла:“Аллахов Пратенико, имам падавица, па замолиго Аллах да ме излечи,“ а тој рече :“Ако сакаш,стрписе и ќе го добијаш Џеннетот, а ако сакаш ќе чинам дова на Аллах да те излечи, жената рекла ' Ќе се стрпам!'''Алија б Ебу Талиб.радијаллаху анху,рекол:“Три се врсти на сабар: сабур на искушението,сабар на покорност,сабар од грешавање.“Муслиманот кој ќе се стрпи во моментите кога ќе биде искушан со сиромаштво,или болест,или тешкотија и отуѓеност,и неговата состојба и ситуација му ја предаде на Аллах Возвишениот,нему му припаѓа Џеннетот,и ова е сабар на искушение.Пример сабар на покорност е секако ноќниот намаз.Овај сабар се гледа во примерот на оној кој има топла постела и убава жена,и сето тоа го остави и станва да клања на Аллах Возвишениот.Ова врста на сабар се однесува и на жените,нашите мајки: бремените,родилките, доилките,хајз,нифас,за сето ова следи голема награда на Судниот ден бидејќи во таква состојба искажувале трпеливост и мажот со нив би бил задоволен и како на најдобар начин ги воспитувал децата.И на крај доаѓа трпението и воздржвање од грешки кои се манифестират така што човекот се бори со својата душа како не би западнал во грев затоа што е човек,нарочито во овие тешки времина,опкружени со разни искушенија и цел живот денес е преполн гревови и разни притисоци.Заради тоа трпението кај луѓето е многу мал повеќето луѓе е под влијание на гревови во кои секојдневно запаѓаат,така да сабарот од грешки е еден вид на најголем сабар.
Задоволство и скромност

Стрпливиот верник истовремено е и задоволен на сето она што Возвишениот Аллах му одредил и скромен во изобилие кој Тој го надарил. Под задоволството на верникот се подразбира и предавањето на Аллаховите наредби и забрани,задоволство со она што Аллах е задоволен, да не биде лут на Аллаховите одредби заради сите нешта кои го погодуваати сето тоа да му го препушти на Аллах“,а покрај тоа задоволство доаѓаи скромноста:“на овој свет да биде скромен“,да биде задоволен со мали по можност да има многу,ова е пофалена скромност.Спротивно на задоволството алчноста и незаситеност е особина на алчен човек.Пратеникот, саллаллаху алејхи ве селлем, рекол:“Кога би син на Адем имал две долини злато, би посакал и трета.“(Бухари)