Прописи за честитање на неисламските празници

Кога и да се приближи некој неисламски празник, почнуваат да се водат полемики дали треба да се честита дотичниот празник или не. Не е познато дека немуслиманите помислуваат, а камоли пак распрааваат околу тоа дали на муслиманите да им го честитаат Бајрам или Новата хиџретска нова година (а неа, секако не треба ниту да ја славиме нуту да ја честитаме).

Ако ја погледнеме традицијата на луѓето општо, ќе воочиме дека честитањето на одредена работа значи радување и потполно прифаќање на нејзината легитимност, а избегнувањето на честитањето укажува на одрекување, неприфаќање и нејзино практично игнорирање.
Муслиманот е должен да ги почитува сите луѓе и кон нив да се однесува праведно и хумано без оглед на нивната верска припадност. Меѓутоа, таа почит и уважување не смеат да ги преминат границите, па муслиманот да им ги честита на луѓето убедувањата кој ги рушат темелите на исламот и го поништуваат монотеизмот кој го промовирале сите Аллахови пратеници.

Од раѓањето на исламската зора до денес не е познато муслиманите со толкав жар и толку ревносно, колективно и индивидуално, да настојуваат да им удоволат на припадниците на другите религии честитајќи им ги нивните верски, национални и други празници.
Коментирајќи го ајетот: “... и тие кои не присуствуваат при лагата и неделата“(превод на значењето Ел Фуркан, 72), Ибн Аббас, Ебу Алије, Убн Сирин, Даххак, Ребиа б. Енес и некои други муфесири рекле: “Тоа се однесува на многубожните празници.“(Види: Тефсир-Курани –азим, 3/341, и Ед-Дуррул-менсур,5/148)

Секој ден најмалку по седумнаесет пати муслиманите во намазот молат: “Упати нe на Вистинскиот пат. На патот на тие врз коишто Твојата благодат ја разлеа, а не на патот на тие врз коишто гневот Свој го разлеа и на тие што во заблуда скршнаа!(Превод на значењето Ел Фатиха, 6-7) Се пренесува од Ибн Ади дека Пратеникот, саллаллаху алејхи ве селем, рекол: “Гневот се разлеал на евреите, а христијаните се залутани.“(Ахмед, Тирмизи, со добар ланец на пренесувачи)

Зарем после оваа величенствена дова да им се честитаат верските празници на луѓето на кои Возвишениот Аллах поради нивното убедување се разгневил и во заблуда ги оставил?!

Енес б. Малик пренесува дека асхабите во Медина се веселеле во два, уште од паганското време наследени денови, дури и после Хиџрата. Кога тоа го слушнал Пратеникот, саллаллаху алејхи ве селем, рекол: “Аллах тие денови ви ги замени со подобри од нив: Рамазанскиот и Курбанскиот бајрам.“ (Несаи, Ахмед и Бејхеки, со исправен ланец на пренесувачи. Види: Ел – Иктида, 1/486, Фетхул-Бари, 2/442, Субулус-селам, 2/70, и Ес – Силсилетус-сахих, 5/34)

Некој човек се заветил дека ќе принесе жртва во Буван (место јужно од Мека), и кога за тоа дознал Пратеникот, саллаллаху алејхи ве селем, прашал: “Дали на тоа место се наоѓа некој кип кој што паганите го обожувале?“ “Не“, му одговориле присутните. Па Веровесникот, саллаллаху алејхи ве селем, пак прашал: “Дали на тоа место многубошците славеле некој празник?“ На ова асхабите одгвориле: “Не.“ “Тогаш исполни го својот завет!“ му наредил Пратеникот, саллаллаху алејхи ве селем. (Ебу Давид. Ибн Тејмије тврди дека хадисот ги исполнува критериумите кои ги поставиле Бухари и Муслим. Види: Ел – Иктида, 1/490) Овој хадис јасно укажува на укинувањето на паганските обичаи и неверничките празници.
Ибн Аббас пренесува дека Пратеникот, саллаллаху алејхи ве селем, рекол: “Не е од нас оној кој постапува по обичаите на другите.“(Таберани, 11/123/11335. Шејх Албани оваа предание го оценува како добро. Види: Сахихул-џамиа, 2/957.)

Омер, б. Хатаб зборувал: “Не влегувајте во нивните светилишта, додека во нив се празнува, затоа што тогаш врз нив се спушта Аллаховата лутина!“ (Абдурреззак, 1/411, и Бејхеки, 9/392, со исправен ланец на пренесувачи. Види: Ахкаму ехлиз-зимма, 3/1246.) Алија б. Ебу Талиб на Омеровата изрека додал: “За да не ве задеси Аллахова лутина заедно со нив!“ (Види: Тариху Багдат, 8/25)

Пратеникот, саллаллаху алејхи ве селем, рекол: “Кој имитира некој народ, тој на него и му припаѓа.“ (Ахмед и ебу Давид, со добар ланец на пренесувачи, тврдат Ибн Тејмије, во делото Ел Иктида, 1/269, имам Зехеби, во делото Ес-Сијер, 15/509, и Ибн Хаџерт, во делото Фетхул –Бари, 10/271)

Шејхул –ислам Ибн Тејмије тврди: “Со едногласно мислење на научниците, забрането е величење на немуслиманските празници, нивното помагање во тоа и присуството на такви прослави.“ (Види: Ел –Иктида, 1/479, и Ахкаму ехлиз-зимма, 3/1245)
На друго место Ибнул Тејмије запишал: “Ако оној кој ќе им ги честита на неверниците нивните празници успее да се сочува од неверството, нема да успее да се сочува од очигледниот харам, затоа што таквиот човек е сличен на оној кој им го честита нивното клањање на киповите. Тоа нивно честитање е поголем грев кај Аллах од конзумирањето на алкохол, убиство на невина личност и неморал. Оној кој ќе им ги честита нивните празници ја предизвикал Аллаховата лутина врз себе, и тоа го прават само оние кои на исламот нему придаваат важност.“(Види: Ахкаму ехлиз-зимма, 1/441.)

Шејх Ибн Усејмин вели: “Честитањето на нивниот Божик, или некој друг верски празник, е забрането по концензусот на научници кои ги спомнува Ибнул Кајјим.“ (Види: Меџмуу фетава, 3/404)

Научниците на ханефиската правна школа, како и други, го сметаат за строго забрането врачувањето на подарок на неверниците на денот на нивното празнување, а во врска со оној човек кој тоа ќе го направи со намера да ги велични нивните празници, Ебу Хафс ен –Несефи, ханефиски правник, вели: “Кога човек би го обожувал Аллах цел свој живот, потоа на немуслиманот му подари јајце на денот на нивното празнување, сакајќи да го величи и обележи тој ден, направил неверство и неговите дела се поништени. Исто така, кога сакајќи да го обележи тој ден, купи нешто што немал обичај предходно да го купува, би направил неверство.“ (Види: Хашијету Ибн Абидин, 10/520-521.)
Во ханефиските дела Ел – Бахрур –раик, 8/555, Меџмеул – енхур, 4/491, и Тебјинл – хакаик, 6/228, стои: “Врачувањето на подароци на денот Нејруз и Михреџан (пролетен и есенски мушрички празник) е харам, не само харам, туку куфр.“

Во делото Ел – Фетавал –хиндијје, 6/446 на ханефискиот мезхеб, стои: “Во делото Ел – Џамиул асгар се вели: Кога муслиманот на денот Нејруза би подарил на друг муслиман подарок, не сакајќи да го величи тој ден, туку го направи тоа поради обичај кој што е познат кај некои луѓе, нема да направи неверство. Меѓутоа, не треба никако да се подарува на тој ден за да не се имитира тој народ.“ овде се зборува за подарок врачен на муслиман на денот на немуслиманскиот празник, па што тогаш со дарувањето подароци на неверниците со желба да им се изрази честитање на заблудата во која се наоѓаат?!

Ханбелијските правници велат: “Погрдно е (за муслиманот) стриктно да го пости денот Нејруза и Михреџана затоа што тоа се пагански празници.“ (види: Кешфул – кинаа, 2/341). Ако е погрдно на Аллах да му се прави ибадет стриктно во деновите на паганските празнувања, што е тогаш со честитањето на истите?!

Некои маликијски научници велат: “Кој на денот на нивните празници пресече лубеница (сакајќи да го обележи тој ден) како да заклал свиња.“ (Види: Ел-ИКтида, 1/396, од шејхул – ислам Ибн Тејјмије)

Кога на христијаните им го честитаме нивниот празник, ние всушност им го честитаме нивното убедување:

а) дека Аллах има сопруга,

б) дека Аллах има дете,

в) дека Иса, а.с., е распнат,

д) дека тие го убиле,

е) дека Аллах е еден од тројцата (татко, син и светиот дух)

Оној кој некогаш ја отворил Аллаховата книга, може да прочита недвосмислена негација и ништавност на овие убедувња. Меѓутоа, некои луѓе се лажат самите себеси па велат дека тоа е формално, од куртоазија и ласкање честитаат, не сакајќи никако да ги потврдат нивните убедувања!!! Секако, срцевата потврда на таквите убедувања преставува кулминација на злото, а во спротивно е голем грев.

Да претпоставиме дека нашиот колега од работа христијанин направил неморал со жената на свој близок пријател, после што таа забременила и му родила син. Дали ни е дозволено на дотичниот колега, онака од куртоазија колку да му угодиме, не со убедување, да му го честитаме добитокот?! Или да речеме спомнатиот колега во еден од ноќните барови си најде себеси љубовник, со кој го поминува слободното време?! Дали, со ласкање на колегата од љубезност и учтивост, ќе му го честитаме воспоставувањето на новата интимна врска или пак ќе се згрозиме над неговите постапки?! Зарем овие грозоморни постапки, по шеријатските правила, се поголем грев од предходно спомнатите убедувања?!

Значи, величењето (а честитањето е еден од најизразените видови на величење) на немуслиманските празници е забрането по концензусот на исламските научници, и не е познато некој од исламските класици низ генерацијата да дозволил честитање на нивните празници.
Разидинувањето настанало во современото време кога поедини научници, поведувајќи се по општи аргументи, изведиле залучоци и прописи кои им биле скриени на најголемите експерти на исламските науки во изминатите четиринаесет века. Со голема почит до Европското собрание за фетви и научни истражувања, како и на шејхот Кардави, кои дозволиле честитање на немуслиманските празници, сметаме дека дотичната фетва е погрешна и големо промашување. Оваа критика не е работа на произволен заклучок и сваќање на исламот, туку е втемелена на концензус на исламските научници од разни правни школи низ историјата на исламот, а дел од нивните изјави предходно ги цитиравме. Ова е, исто така, став на многу современи научници на денешницата, како Ибн Баз, Албани, Ибн Исејмин, Февзано, Гудејн, Бекр Ебу Зејд, Ибн Џибрин и многу други.

Би сакале Европското собрание да цитираа барем едно мислење на научниците од првите осум векови на исламот кои што го дозволиле честитањето на немуслиманските празници!! Кој е поважно да се следи: целата исламска улема до наше време ( или во најмала рака во првите осум векови ) кои категорично го забрануваат овој чин, или пак неколку современи научници кои го кажале спротивното од нив?!
Прашањето за честитање на немуслимански празници одамна е решено и не постои ситуација која што може да го смени овој пропис, освен ако муслиманот е присилен да го направи тоа. Што се однесува до доброчинството кон немуслиманите, тоа е јасно утврдено во шеријатски текстови. Ова доброчинство е пофално и пожелно, но во границите на шеријатот. Со едногласното мислење на научниците, честитањето на нивните верски празници не е вклучено во составниот дел на доброчинство спрема нив.

[color=#000000]Во врска со ова прашање можат да се цитираат десетина изјави од исламските научници од различни исламски школи , но бидејќи тоа е консензус , ќе се задоволиме со споменатото . А Аллах најдобро знае.

Мр. Сафет Кудузовиќ

[You must be registered and logged in to see this link.]






Reisu-l-ulema ef. Cerić pravoslavcima u BiH čestitao Vaskrs
Svim pravoslavcima u BiHi upućujem čestitke, uz želju da ga provedete u radosti, sreći, blagostanju i duhovnom miru", kaže se u čestitki reisu-l-uleme



Reisu-l-ulema Mustafa Cerić uputio je mitropolitu dabrobosanskom Nikolaju čestitku u povodu pravoslavnog praznika Vaskrsa.

"U povodu Vašeg blagdana Vaskrsa, Vama i svim pravoslavcima u Bosni i Hercegovini upućujem čestitke, uz želju da ga provedete u radosti, sreći, blagostanju i duhovnom miru", kaže se u čestitki reisu-l-uleme.