Прашање:Дисциплинирање и воспитување на моите деца тешко ми оди, многу често лутината(гневот) ме претекнува и ги претепуваам. Може ли да ми дадете соодветни совети иншАллах?

Одговор: Воспитувањето и подучувањето на децата е една од главните обврски на родителите. Аллах,субханеху ве те ала, нас во Куранот не претупредува, а исто така

И Пратеникот, саллаллаху алјхи ве селлем.

Возвишениот Аллах субханеху ве те ала, вели:

ا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قُوا أَنفُسَكُمْ وَأَهْلِيكُمْ نَارًا وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ عَلَيْهَا مَلَائِكَةٌ غِلَاظٌ شِدَادٌ لَّا يَعْصُونَ اللَّهَ مَا أَمَرَهُمْ وَيَفْعَلُونَ مَا يُؤْمَرُونَ

О верници, чувајте се себеси и семејствата ваши од огонот: луѓето и камењата ќе бидат негово гориво. А мелеките ќе се грижат за него и ќе бидат строги; не ќе бидат непослушни кон наредбата Аллахова и ќе го работат она што ќе им се наредува. (Ет-Тахрим 6)

Имам Ет-Тебери за коментарот на овој ајет вели: “Тука Аллах, субханеху ве те ала, вели: “О вие кои верувате во Аллах и во Неговиот Пратеник, саллаллаху алејхи ве селлем, “чувајте се себеси” односно подучувајте се едни со други она што на оној што ќе го прави тоа за да се сучувате од џехеннемскиот оган, ако му се клањате на Аллах и ако оние му се клањаат на Аллах. Изразот “и семејствата ваши од огонот.” Значи подучување на семејството со дела кои што водаат во покорност на Аллах, субханеху ве те ала, како би се спасиле од огнот.” (Тесфир Ет-Тебери, 18/165)

Ел-Куртуби додава на горе наведениот коментар:

Мукатил вели: “Тоа е обврска која е должен да ја исполни спрема самиот себеси, своите деца, својата фамилија и спрема своите робови и робинки.”Лкија вели: “Мораме нашата фамилија да ја подучуваме да има приврзаност спрема правење добрини(добри дела) и чување од она што по прописите не смее да се прави.” Аллах, субханеху ве те ала, во следниов курански ајет вели:

أْمُرْ أَهْلَكَ بِالصَّلَاةِ وَاصْطَبِرْ عَلَيْهَا ۖ لَا نَسْأَلُكَ رِزْقًا ۖ نَّحْنُ نَرْزُقُكَ ۗ وَالْعَاقِبَةُ لِلتَّقْوَىٰ

И нареди му на семејството твое намаз! И истрај во тоа! Не бараме од тебе да не снабдуваш. Ние, токму, те снабдивме. За богобојазливите крајот е добар. (Та-ха 132)

Потоа Аллах, субханеху ве те’ала, му објавува на Пратеникот, саллаллаху алејхи ве селлем:

أَنذِرْ عَشِيرَتَكَ الْأَقْرَبِينَ

И опомени ја роднината твоја,најблиските! (Еш-Шура 214)

Потоа Пратеникот, саллаллаху алејхи ве селлем, вели:

“Подучувајте ги своите деца од седум години.” (Тесфир Ел-Куртуби, 18/196)

Секој муслиман е да’ија(оној кој во верата повикува) и првите луѓе кои што ќе ги повикаш треба да бидаат неговите најблиски односно. Неговите деца и фамилија. Кога Аллах, субханеху ве те’ала, му наредил на својот Пратеник, саллаллаху алејхи ве селлем, да повикува во вера рекол:

أَنذِرْ عَشِيرَتَكَ الْأَقْرَبِينَ

О Мухаммеде опомени ја роднината твоја,најблиските!

Бидејќи тие се први луѓе, кои тој треба да им прави добро и спрема кои треба да биде милостив.

Пратеникот, саллаллаху алејхи ве селлем, за воспитувањето на децата ја направил најодговорна обврска на родителите.

Се пренесува од Абдуллах ибн Омер, радијАллаху анху, дека Пратеникот, саллаллаху алејхи ве селлем, рекол: “Сите вие сте овчари и вие ќе бидете одговорни за своето стадо. Народните старешините и поглавари се овчари, па и тие ќе одговараат за своето стадо. Човекот е овчар во своето семејство и ќе биде одговорен за своето стадо.Жената е овчар во куќата на својот маж, па и таа ќе биде одговорна за своето стадо. Слугата е овчар во имотот на својот господар, па и тој ќе биде одговорен за своето стадо. Накратко, сите вие сте овчари и сите ќе бидете одговорни за своето стадо. (Бухари,583, Муслим,1829)

Еден дел од твојата обврска како родител а тоа е уште кога се мали треба да ги подучуваш своите деца да го сакаат на Аллах, субханеху ве те’ала, и Пратеникот, саллаллаху алејхи ве селлем, исто така и се она што исламот не подучува. Мораш да им објасниш дека Аллах, субханеху ве те’ала, има Џеннет(рај) и Џехеннем(Оган). Неговиот Џехеннем односно. Оганот е жешко, а гориво му се луѓето и камењата. Понатака следува една поучна приказна.

Ибн Кајјим ел-Џевзије, рахимехуллах рекол:

“Бил еден крал кој што имал големо богатсво и од децата има една единсвена ќерка.Многу ја сакал својата ќерка и е одолувал на сите забави која и да посакала. Ова траело долго време. До кралот живеел еден побожен човек, кој едена вечер, додека го учел Куранот, гласно го проучил следниов ајет од суре Тахрим: “О верници, чувајте се себеси и семејствата ваши од огонот: луѓето и камењата ќе бидат негово гориво.” Девојката ги слушнала овие ајети и им наредила на своите слуги: Станете! Но, тие не стоеле. Побожниот човек проголжил да ги повторува истите ајети се додека девојката продолжила упорно да им кажува на слугите да станаат(стојаат), но тие не станале. Кога ги искинала своите алишта од себе, слугите престанале и веднаш одишле кај нејзиниот татко и му го кажале целиот настан. Драга моја, што се случи вечерва, што е она што те налути? Ја праша нејзиниот татко, гушкајчи ја неговата ќерка. Девојката одговорила: “Кажи ми татко, Заколни се во Аллах, да ли е вистина дека Аллах има Џехеннем(оган) чии што гориво ќе бидат луѓето и камењата? А таткото е одговорил: “Да” Потоа го прашала девојката: “Зошто ова не ми го кажа? Се колнам во Аллах, нема повеќе да јадам добра храна ниту ќе спијам во мек кревет се додека не знам каде ќе ми биде моето место во Џеннет(рај) или во Џехеннем(Оган).” (Сафват ел-Сафвах, 4/437-438).

Морате да ги чувате вашите деца од место каде што има неморал и да ги упатите на правиот пат. Не дозволувајте таа да порасне со зло, како што телевизор, бидејќи ако тоа е случај,не можеме да очекуваме нашите деца да бидаат морални, како што поговорка вели: “Кој ќе посее трње, не може да ги собереш на грозјето!” Овој дел на воспитување мора да се спроведи уште од детството, како на тој начин децата да се навикнати на нив, а кога ќе пораснаат, да биде полесно да ве почитуваат(слушаат), а вас ќе ви биде лесно да им кажете што смеаат а што не смеаат.

Пренесува Ебу Хурејре, радијаАллаху анху, дека Аллаховиот Пратеник, саллаллаху алејхи ве селлем, рекол: “Наредувајте им на вашите деца да клањаат кога ќе имаат седум години, а кога ќе имаат десет ако не клањаат, казнете ги. И, машките од женските деца во посебна постела разделете ги. (Ебу Давуд, Сахих Албани Сахих ел-Џамији, 5868)

Родителот мора да биде милостив, трпелив и благ; не смее да ги вреѓа и да ги понижува, ако дојде до расправа тоа нека биде далеку од омаложување, укор и тепање, освен во случај ако детето е од оние деца кои доброволно ја отфрлаат покорноста на својот татко и работи харам(забранети) работи.

Во овој случај се препорачуваат строги мерки без да се предизвика било пречка повреди.

Ел-Минави вели: “Воспитувањето на детето за неговиот татко значи кога детето доволно да виде зрел да се поттикне на доблестите на послушни верници, и да го заштити од лошото друштво.

Треба да го подучи Куран, Убав морал, арапски јазик, да го поттикне на слушање на преданијата од селефот (првите генерации) исто така да го подучи со неопходните фикхски прописи.Треба да го предупреди па потоа да го удри ако одбие да клања намаз.

Тоа ќе бидете подобро за него, отколку да дава садака, бидејќи ако таткото исправно го подучи на своето дете, делата на неговото дете ќе бидаат трајна садака се додека детето ќе живее. Дисциплина е храна за душата, и припрема за Ахирет.

ا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قُوا أَنفُسَكُمْ وَأَهْلِيكُمْ نَارًا وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ

О верници, чувајте се себеси и семејствата ваши од огонот: луѓето и камењата ќе бидат негово гориво. (Ет-Тахрим 6)

Чувај се себес и и семејствата ваши, значи да се потсетуваш на Џехеннемскиот оган. Под поимот Дисциплина(воспитување) се вклучуваат следново: подучување, предупредување, закана, балго удирање, изолација и добрина. Дисциплинирување на некој кој што е добар и примерен не е исто како дисциплинирување на некој кој што е лош и непримерен. (Фајд ел-Кадир,5/257)

Благо удирање е начин на корекција на детето од лошите постапки, и не е прва пожелна метода Дисциплина. Треба да ја користете како резервен начин на поправање на непослушното и тврдоглав дете.

Во исламот постои уреден систем на казнување, со многу казни, како што е тешката казна за блуд,кражба, убиство и др. Сите овие казни се пропишани како би се поправиле луѓето и како би ги спречиле од приблишување на зло.

По прашањето за воспитување на децата, Пратеникот, саллаллаху алејхи ве селлем, им препорачал на родителите дека мораат да ги отргнуваат на своите деца од правење на лоши работи.

Пренесува Ибн Аббаз,радијАллаху анху, дека Пратеникот, саллаллаху алејхи ве селлем рекол: “Обесите прачка за да можаат вашите членови на семејството за да ја видаат, бидејчи тоа ќе ги дисциплинира! (Теберани,10/248, хасен сенад(добар) од Ел-Хајтемиј во Маџма ел-Заваид.)

Воспитувањето на децата би требало да биде урамнотежено меѓу поттикнување и опоменување.

Најбитен елемент во ова е овозмужување на здрава околина(општесво) во кое детете ќе биде упатувано, што значи за одгледувачите, вклучувајќи ги и родителите, треба да се религиозно наклонети.

Еден од начините кои ќе им помогне на родителите да бидаат успешни во воспитувањето е пуштањето на детето да слуша аудио предавање, учење на Куранот, Худби и дресови од разни научници(алими) до кои може да се дојде.
А Аллах најдобро знае!

Избор:Islam Q&A
Обработка: Ahlu-sunnah