Во сонова (ел-асл) тевхидот и тоа во што е исправно да се верува, спаѓа обврска изгорварање на зборовите: „Верувам во Аллах и во Неговите мелеки (мелаике) и Неговите книги и Неговите пратеници (ресул), алејхимус-селам и во проживеењето после смрта (ел-бе'ас) и дека се е одредено (ел-кадер), добро и зло, од Возвишениот Аллах и во сметањето (ел-хисаб) и вага (ел-мизан) и Џеннет и Џехеннем, и дека се тоа е вистина.“



Возвишениот Аллах е Еден. Не на начин на броеви, туку како Оној кој здруженик нема, не родил ниту е роден и некој не Му е сличен. Не е на никој и ништо сличен, ниту било што од Неговите створенија на Него доликува. Од секогаш е и засекогаш со Своите имиња и својства, било да се работи за Неговите лични својства (ес-сифату 'з-затијје) или за својствата кои се врзани за Неговата воља (ес-сифату 'ј-фи'лијје).



Што се однесува до личните Аллахови својства (ес-сифату 'з-затијје) тоа се: живот (ел-хајат), свемоќ (ел-кудрет), знаење (ел-'олм) говор (ел-келам), слух (ес-сем'у), вид (ел-бесар), воља (ел-ирадет). А што се однесува до својствата врзани за Аллаховата воља (ес-сифату 'ј-фи'лијје) тоа се: создавање (ет-тахлик), снабдување (ет-терзик), обликување (ел-инша'у), иновација (ел-ибда'у), дело (ес-сун'у), и други својства кои се врзани за Неговата воља и постоење. Тој е со своите имиња и својства од секогаш и за секогаш, и не се нарекува ниту опишува со некое ново име и својство.

---------------------------------
(1) За секое ново поглавје ставен е посебен наслов. Се останатото е текстот на оригиналот (т.т. неговиот превод). Сите коментари се земени од книгата “Краток коментар на Фикхул-Екбер“ од др. Мухаммед б. Абдур-Рахман Ел-Хумејјиса, која е преведена и на босански јазик.

стр.1

Аллаховите својства се вечни. Со своето знаење Тој од секогаш (фи 'л-езел) знае и бил од секогаш опишан со својството на знаење. Тој е modan и својството svemodi Тој е од секогаш опишан. Вечно говори со Својот говор и говорот е од секогаш Негово својство. Вечно создава и создавањето е негово својство од секогаш. Вечно работи со Своите дела, и делото е Негово својство од секогаш. Извршувач е Возвишениот Аллах а створенијата се тие на кои се вршат тие дела. Аллаховите дела не се создадени.



Неговите својства се од секогаш и не се создадени. Кој вели дека се створени или се колеба и сомнева во тоа, тој е неверник во Возвишениот Аллах. Кур'ан е Аллахов говор напишан во книга, сочуван во срцата кои го читаме со нашите јазици. Објавен е на нашиот Пратеник Мухаммед, саллаллаху алејхи ве селлем.

Нашето изговарање, пишување и учењето на Кур'анот е создадено, а самиот Кур'ан не е создаден.2

----------------------
2 Што се однесува на зборовите од имам Ебу Ханифе, рахимехуллаху 'алејхи: „Нашето изговарање на Кур'анот е создадено...“, оваа реченица не е по учење на елу 'с-суннет туку по учење на апологетичари (еху 'л-келама). Овие зборови не може да биде говор на Имам Ебу Ханифе, рахимехуллаху 'алејхи, кога Ибн Кулаб изнесоч својата теза за „говорот во себе“, позади кои се прикриваа некои од џехмиите. На тој начин посакуваа да кажат дека Кур'анот е тоа што го изговара јазикот. На тоа им одговориле имамте на ехлу 'с-суннетот poričudi нивното мислење, како што имам Ахмед и други научници, со тоа би о спречиле говорот за создавањето на Кур'анот. Вели Имам Тахавиј, рахимехуллаху 'алејхи, во својата „Акида“: „И Кур'анот е навистина Аллахов говор. Од Него потекнал тој говор но ние не ја знаеме неговата kakvodu. Го спуштил на Својот Пратеник по патот на објавата. Верниците во тоа поверуваа со оскреност, убедување дека тоа навистина е Аллахов говор и дека не е создаден како што е во случајот со човечкиот говор. Кој го слуша е смета дека тоа е човечки говор, тој направил куфр. На таквиот Аллах го pokudio, нападнал и ветил Џехеннем (Секар), како што вели Возвишениот: „ Во Секар Јас ќе го фрлам“ (Ел-Муддессир, 26). На тој што Возвишениот Аллах му одредил Џехеннем кој вели: „Ова се само човечки зборови!“ (Ел-Муддессир, 25) спознаваме со сигурност дека Кур'анот е говор на Створителот на луѓето и дека не доликува на човечкиот говор.“ (Шерху 'л-акидети 'т-Тахавијје, 121-122)

Тоа што Возвишениот Аллах го споменал во Кур'анот, приказната за Муса и другите веровесници, на нив нека биде Аллаховиот спас, приказната за фараонот и иблис, се тоа е говор на Возвишениот Аллах во кој нас не известува за нив. Аллаховиот говор не е создаден, додека говорот на Муса, 'алејхи 'с-селам, и другите созданија е создаден. Кур'анот е говор на Возвишениот Аллах како од секогаш, што не е случај со нивниот говор. Муса, 'алејхи 'с-селам, го слушна Аллаховиот говор, како што вели Возвишениот: „.... а Аллах сигурно со Муса разговараше.“

Возвишениот Аллах говореше и пред да разговараше со Муса, алејхи 'с-селам. Беше Створите од секогаш и ред да ги создадеше созданијата. Тој Му говореше на Муса, алејхи 'с-селам, со својот говор, како што е Неговото својство од секогаш. Сите Негови својства (сифати) се разликуваат од својствата на созданијата. Тој знае, но Неговото знаење не е како нашето. Тој е Модан, но Неговиот мод не е како нашиот. Тој гледа, но не како што ние гледаме.

Аллах говори со говор кој не доликува на нашиот. Слуша, но не како што ние слушаме. Ние говориме со нашите органи и букви, а Возвишениот Аллах говори без органи (алех) и букви (харф). Буквите (харфови) се создадени3, а Аллаховиот говор не е создаден. Неговото bide не е како останатите bidа. Тоа значи дека Тој постои, без тела. Не прифаќа делење, не може никој да Го спознае со осетување (џевхер) и не е зависен за некого ('аред)3. Нема граници (хадд) ниту (дидд). Ништо не Му е слично и равно (нидд) ниту некој Му доликува (мисл).

-----------------------
(3) Што се однесува на реченицата: „Возвишениот Аллах говори без органи и без букви (харфови), затоа што буквите се создадени...“ тоа е новотарија кои ја воведиле апологетичари, кои сметаат дека Кур'анот е создаден. Ова сигурно не е говор на Имам Ебу Ханифе, рахимехуллаху 'алејхи, поради тоа што е новотарија која говори дека Кур'анон е создаден, втемелена на новотаријата која говори за тоа дека Возвишениот Аллах говори во Себе. Оваа новотарија не била во времето на Имам Ебу Ханифе кој умрел 150 години по Хиџра. Споменетата новотарија постанала во времето на Ибн Кулаба, кој умрел 241 година по Хиџра. Исправно верување на ехлу 'с-суннетот ве'л-џема'атот е тоа дека Кур'анот со своите букви е Аллахов говор. Тој го говореше со Свои букви и Свој глас. Како што Неговиот говор не е како говорот на созданијата, така и Неговиот глас не е како нивниот. А говор не може да биде освен глас и букви.
(4) Што се однесува на реченицата: „Не прифаќа делење, не може никој да Го спознае со осетување (џевхер) и не е зависен за некого ('аред)...“ тоа е говор а апологитичарите, а не говор на Имам Ебу Ханифе, рахимехуллаху 'алејхи. За таков говор не дошла ни потврда ни негација. Одговор на вакви работи е тоа за нив да не се говори.

Тој има раце и лице. Има свое Биде, како што Возвишениот Аллах споменал во Кур'анот. Тоа што Возвишениот Аллах го споменал во Кур'анот поред лицем раце и Неговиот Бида се Негови својства, но ние не ги познаваме неговите изгледности. Не кажуваме дека Неговата рака значи Негов мод или благодат, затоа што тоа би значело одрекнување (ибтал) на од Неговите својства, како што рекле кадериите и му'атезилите. Негова рака е Негово својство без прашање за неговата каквода. Исто така, Неговото проколнување и задоволство се две Негови својства, без прашања и нево изгледност. 4




Возвишениот Аллах сите за нешто ги создадол. Возвишениот Аллах апсолутно се знаел за сите работи пред што ги создадол. Тој на сите работи судбина им одредил. Не дава да се случи ништо на на дуњалукот ни на ахиретот освен со Негова воља, знаење и одредување. Се тоа, Возвишениот Аллах го запишал во „зачувана плоча“ (ел-левхи 'л-махфуз), со тоа што е запишано како опис, а не како пропис (хукм)5. Одредвање (када' и кадер) и посакување (мешиех) се Негови својства од секогаш, без прашања за неговата изгледност. Тој, Возвишениот Аллах знае и тоа што не постои во моментот на непостојувањето (ел-ма'дум) и знае како тоа би изгледало кога би го создадол. Знае тоа што е создадено во неговата моментална состојба на постоење, и знае како тоа да го помине и сокрие. Аллах го знае тоа што стои во неговата моментална состојба на создавање, и знае како тоа би било во неговата променлива состојба. Врз сето тоа Неговото знаење не се менува ниту се обновува, затоа што променливоста и разликувањето се работи кои се слчуваат кај созданијата.

------------------------
(4)Овој текст со којшто Имам Ебу Ханифе, рахимехуллаху 'алејхи, го опишал својот месхеб по прашање за својствата е многу јасен и се заснова на следново: 1. Се што дошло во Кур'анот и суннетот од Аллаховите имиња и својства, должност е во тоа да се веруа, без тие својства да се споредуваат со својствата на созданијата (тешбих) и без порекнување на нивното вистинско значење (та'тил). 2. Не е дзволено некој да го тумачи Аллаховото својство во пренесување значење (те'вил), тој го искривил (тахриф) и порекнал навистина значењето на тоа својство (та'тил).
(5)Што се однесува на зборовите од Имам Ебу Ханифе, рахимехуллаху 'алејхи:„Тоа е запишано како опис, а не како пропис.“, можно е (а Аллах најдобро знае) дека овие зборови се измислени и наметнати, дека тоа не е говор на Имам Ебу Ханифе, рахимехуллах. Затоа што во себе содржат порекнување на еден од степените на верување во кадер, а тоа е степен на создавање (халк).