Home
1
ЗНАЕЊЕ И ПАМЕТ Саб 04 Дек 2010, 1:16 pm
Muaz al Islam
Модератор
ЗНАЕЊЕ И ПАМЕТ
Природата на исламот бара од умметот што го следи да биде образован уммет, кои ќе го краси едно високо ниво на образовани луѓе, и малку или николку необразовани.
Ова е од таму што верата ислам, со своите главни и споредни одредби, не претставува обреди што се пренесуваат наследно. Тоа не се ни врачања што се шират со ехо и се ра-спростираат со гласови. Тоа се вистини што се црпат од мудрата Книга и од совесниот Суннет! Добивањето на овие вистини не се врши само со читање. Тој уммет мора да поседу-ва доволно количество изострени умови, истенчени методи и благородни начини. Изучувањето на исламската програма, без сомневање, кај секој народ што се занимава со тоа создава еден погоден терен за исламското право кое почива на наредби и забрани т.е. на права и обврски; поволно тло за прецизни општествени норми врзани за препорачување на доброто и одвраќањето од зло; поволно тло за исправно истражување и искрено изучување, заисламот да се примени на сето она што времето го носи, од проблеми и нови ситуации.
Ако се појави некој недостаток од овие елементи во некое подрачје, тогаш тука исламот слабее и се суши како што се суши едно разгрането дрво на едно неплодно и суво тло.
Потоа доаѓа размислувањето за Универзумот, за што Куранот често говори и што го смета за прв услов за создавање на цврстиот и непоколеблив иман. Тоа размислување пред умот му ја има отворено прекрасната слика на минатите цивилизации. На тој начин се откриле многу важни работи и тајни на постоењето. На луѓето им е овозможено и она што не би можеле ниту да го сонуваат.
Исто така, постои и препорака за следење само на вистината и да се трага по неа, па колку и да е таа скриена; да се одбиваат нејасните сомнежи и да се забрани нивното следење и да се постават слухот, видот, и срцето во едни цврсти рамки. Ова е гаранција за воспоставување на едно општество што е далеку од празноверија, чисто од небулози и од исмејувања. Тоа не е општество што почива на магионичарски трикови, во кое владеат гласови и лажни вести, а главната улога ја водат нејасните обичаи што немаат никаква врска со Аллаховата вера.
Науката е за исламот како животот за човекот. Затоа оваа вера ќе најде прибежиште само кај луѓето блиски на науката со истренирани, и со отворени умови.
Семоќниот Аллах за неа вели:
„Ова е известување за луѓето и со него да бидат опоменати и да знаат дека само Он е Бог, и со разум обдарените да ја примат поуката!“
(Ибрахим, 52)
Куранот ни пренесува еден разговор од жителите на џехеннемот:
„Да слушавме или да размислувавме, немаше да бидеме меѓу жителите на џехеннемот!“
(Ел-Мулк, 10)
А за оние чии чувста не постојат, и чии што способности замреле и чии умови се заклучени, вели:
„Оние кои што не веруваат личат на стоката по која се вика, но таа го слуша само повикот и викотниците. Глуви, неми и слепи,тие ништо не разбираат.“
(Ел-Бекаре, 171)
Аллах со исламот го подигна животот на човекот, откако тој созреал, стасал и се подготвил да ги прифати најчистите и највозвишените учења. Секој дел од оваа вера е подготвен да го понесе животот кон совршенството. Уште повеќе, тој претставува големо померување кон материјалното и духовното воздигнување.
Ако погледнеме во намазот (молитвата), а тој е првиот ибадет во исламот, ќе забележиш дека начинот на неговото извршување и огласување е базиран на чиста логика. Затоа што, намаскиот повик го сочинуваат зборови што удираат по разумот, го будат срцето и ја нагласуваат големината Аллахова, сведочат за Неговото едноштво, поттикнуваат на спас... Тоа не е ѕвон што ги праќа своите отчукувања во просторот и поттикнува на нејасни чувства. Самиот намаз се состои од ајети што се учат од Книгата која ги опфаќа сите патишта на доброто и знаците на зрелоста. Намазот ќе биде примен во зависност од бистрината на умот при извршувањето и задлабочувањето на разумот во неговото значење...
Вистина е дека секоја личност зависно од својата интелегенција, разностраност и исправност на природата ќе биде втемелена во исламот. Далеку е од тоа дека во оваа вера можат да бидат први оние чие размислување е плитко, а нивните чувства болни.
Навистина најпрво што е објавено од куранските ајети сеАллаховите зборови кон Својот Пратеник, с.а.в.с.:
„Читај, во името на Господарот твој што создава, создаде човек од угрушок! Читај, Благороден е Господарот твој, Кој поучува на перо, Кој човекот го поучува на она што не знае.“
(Ел-Алек, 1-5)
Ова е првиот повик со кој се крева вредноста на перото, и со кој се пропагира значењето на науката и се повикува на борба против за поставената неписменост. Прва цигла во изградбата на еден голем човек сега е читањето и учењето. Аллах, џ.ш., ги крева степените на учените така што во сведочењето нивно на Неговото едноштво и потврдувањето на Неговата правда ги става на исто ниво со Него и со Неговите мелеци:
„Аллах сведочи дека нема друг бог освен Него, а и мелеците и учените, и дека Он постапува праведно. Нема друг бог освен Него, Силен и Мудар!“
(Али Имран, 18)
И тоа не е чудно... Како можат едни ограничени умови или тесни науки да ја доловат големината на Големиот, и на Возвишениот? Како ќе можат оние што живеат на рабовите од животот, среде незнаења и темнини, да ја сознаат вистината на Господарот на животот или да доловат дел од Неговите возвишени својства и од големите докази?
Поради тоа Аллах ги воздигнува учените пред останатите луѓе и ги опсипува со Својата милост и со благодети. Божјиот Пратеник, с.а.в.с., рекол:
„Кога Аллах на Судниот Ден ќе седне на курсијј за да им пресуди на луѓето, ќе им речена учените:
-Јас Моето знаење и благост го оставив меѓу вас само за да ви го простам она што е во вас, а Јас не одговарам за ништо.“
(Ет-Таберани)
Хафиз ел-Мунзири објаснува: Погледни во зборовите „Моето знаење и благост“ и анализирај ги, па ќе видиш дека кога ќе ги сврзеш со Нему, Возвишениот, дека под тоа не се подразбира знаењето на поголемиот број на луѓе од нашето време, лишеноод сознанието за Него и за ихласот.
А кога благоста ќе ја соединиш со делото, ќе добиеш еден доказ дека е тоа знаење што не поднесува самоволие и што не им се покорува на страстите.
* * *
Исправното знаење Аллах подобро го прифаќа од неускладеното делување или формалниот ибадет, измешан со незнаење и ограниченост.
Божјиот Пратеник, с.а.в.с., рекол:
„Вредноста на знаењето е поголема од вредноста на ибадетот.“
(Ел-Беззар)
„Фикхот е најдобриот ибадет.“
(Ет-Таберани)
„О Ебу Зерре, подобро ти е да научиш ајет од Аллаховата Книга отколку да клањаш стотина рекати. Подобро ти е да го научиш поглавјето на некоја наука и по него да работиш, отколку да клањаш илјада рекати.“
(Ибн Маџе)
Од ова гледаме дека од ибадетот нанезнајникот, како и од дружењето со него, нема многу корист. Тие си наштетуваат самите себеси, иако сакаат да донесат корист. Им пречат на своите пријатели, иако сакаат да им олеснат. Ограничените побожници круто се придржуваат до верата и упорно се држат до неа. Но, во тешките моменти тие превземаат потези што ќе нанесат штета на таа вера и ќе направат проблеми. Додека учените со својата остроумност донесуваат одлуки со вистински потези. Иако нивните дела се малубројни, тие се попратени со исправност и делекувидност.
Затоа Божјиот Пратеник, с.а.в.с., рекол:
„Учениот од побожниот е подобар за седумдесет степени. Помеѓу секој степен има разлика колку еден коњ со трчање да прејде за седумдесет години. Тоа е од таму што шејтанот измислува новотарија и им ја сервира на луѓето. Таа новотарија учениот ја препознава и ја забранува, а побожниот што се занимава само со ибадет нема да ја препознае.“
(Ел-Асбахани)
Последниот дел од овој хадис изгледа дека е додаден од страна на пренесителот како објаснување на мудроста што ја содржи хадисот.
Бидејќи теснината на разденувањето не му дава простор на иманот ниту пристап на ихсанот, Возвишениот вели:
„Тоа се примери кои Ние на луѓето им ги наведуваме, но само учените ги разбираат.“
(Eл-Анкебут, 43)
поважни за да се испитуваат отколку да се занимава со изучување на шеријатските науки.
Доволно е тоа што Благородниот Куран, кога ни укажува на вредноста на науката и на почитувањето на учените што го спознаваат на возвишениот Создател над сите други суштества, мисли на науката што се занимава со изучување на растенијата, животните и на другите природни појави:
„Зарем не знаеш дека Аллах од небото пушта вода и дека Ние со помошта нејзина создаваме плодови од разни видови; а постојат и ридови со бели и со црвени патеки, различни бои, и сосема црни. И луѓе и животни и стока има, исто така, во разни видови. А од Аллах се плашат, од робовите Негови, учените. Аллах е, навистина, силен, и Тој простува.“
(Фатир, 27-28)
„И еден од доказите Негови е создавањето на небесата и на Земјата, и различоста на јазиците ваши и на боите ваши; тоа се, навистина, поуки за оние што знаат.“
(Ер-Рум, 22)
Науките за животот се значајни исто како и сите други науки кога е во прашање служењето на верата и објаснувањето на нејзините вистини. Единствена разлика е во тоа што природните науки бараат повеќе врема за да се простудираат. А верско знаење може, покрај ихласот, многу бргу да се постигне. Иако деталното изучување на гранките од шеријатот бара еден долг период, тоа е колективна должност, исто како и другите професии кои државата ги бара во помала или во поголема мерка зависно од нејзините интереси и цели. Изучувањето на правото не е само по себе позначајно од изучувањето на медицината, па и кога тој човек би го достигнал нивото на Ебу Ханифе. Човекот е повреден од другиот по своето знаење до таа мера колку што неговото знаење им допринесува на луѓето, и колку ќе биде посветено на Аллах и на Неговото задоволство.
* * *
Многу е тенка, а во исто време голема, разликата помеѓу она што е чиста вера и она што е чист дуњалук. Мерка за тоа е, како што веќе назначивме, чистотијата во намерата и чесноста на целта. Така, истата работа може да биде тежок грев поради сопствениот нагон што го прати или пак може да биде еден праведен џихад поради ихласот во себе.
Луѓето го учат ајетот:„Богатството и синовите се украс на овој свет.“ (Ел-Кехф, 46) и ги гледаат тие две добивки како чиста корист! А не знаат дека богатството и синовите претставуваат логистика за задолжителниот џихад! Инвестирањето во имотот и зголемувањето на семејството се работи со посредство на Аллах кој им дава победа на народите што се совладани, па со тоа успеваат да го повратат својот стар сјај. Со што? Како?
„Пота ќе ви дадеме победа против нив и ќе ве помогнеме со имоти и со синови и ќе ве направиме многубројни.“
(Ел-Исра, 6)
Со помош на имотите и синовите овој уммет се прошири откако беше стеснат, напредуваше откако беше уназаден и го поврати Аллаховото задоволство откако го загуби.
Истото се однесува и во доменот на науката. Ако човекот се занимава со науки за збогатување на земјата за да ја направи Аллаховата земја поплодна, неговата награда ќе биде потполна. Покрај тоа, таа сигурно ќе биде поголема отколку кај човекот шт
седел во михраб[28] и ги поминувал ноќите во намаз!
Исламот ги цени учените и го почитува нивниот труд. Нивните резултати ги става на едно многу високо место:
Муаз ибн Џебел, р.а.,рекол:
„Учете, затоа што знаењето поради Аллах е богобојазност; студирањето е џихад; правење тесбих[29]; барање знаење е џихад; подучување на оние што не знаат е садака; експлоатацијата на тоа знаење е добро дело за учените. Тоа е светилник на халалот и харамот. Тоа е светло на џеннетскиот пат.
Тоа е пријател кога си сам, другар во туѓина, и соговорник кога си осамен, водач во благосостојба и во немаштија, оружје против непријателот и украс меѓу пријателите. Поради него Аллах крева некои луѓе и ги поставува за водачи во доброто, водачи чиишто стапки ги следат луѓето, на чиишто дела се огледуваат, и чиишто мислења ги ценат. Мелеците сакаат да се дружат со нив, и со своите крила ги допираат. За нив бара прошка сè што постои-рибите во морето и инсектите; ѕверовите на земјата и стоката. Знаењето го оживува срцето што е во незнаење.
Тоа е светилка за очите во темнина. Човекот со помош на знаењето може да го достигне степенот на најдобрите луѓе и највисокото место на овој и на идниот свет. Занимавањето со наука е рамно на постот; изучувањето е рамно на ноќниот намаз. Со него се одржуваат роднинските врски, се распознава одобреното од забранетото. Тоа е водач, а делото е негов пратител. Со него се надарени среќните, а од него се оттргнати несреќните.“
(Ибн Абдулберр)
* * *
Изучувањето на странските јазици спаѓа во исламските принципи. Божјиот Пратеник, с.а.в.с., рано почнал да се користи со оваа наука и му наредил на својот писар Зејд ибн Сабит да го научи сиријскиот јазик.[30] Зејд, р.а., раскажува:
„Божјиот Пратеник ми нареди и јас научив поради него да ги читам писмата на евреите на сиријски јазик. Тој ми рече:
-Се колнам во Аллах, јас немам поверливост во Евреите и во нивните допишувања!
И јас се колнам во Аллах, добро го научив тој јазик за помалку од еден месец. Му ги пишував и му ги читав на Пратеникот, с.а.в.с., нивните писма.“
(Бухари)
Разбирањето на светските јазици спаѓа во обврска на исламот. Мисијата на Мухаммед, с.а.в.с., е упатена на сите луѓе. А не е можно да се соберат сите луѓе околу еден јазик. Зошто разликувањето на јазикот е еден од Аллаховите зна-ци? Пренесувањето на исламските учења на луѓето на нивните јазици е пологичо и поразбирливо отколку сите неа-рапски народи да научат арапски јазик.
Објаснувајќи го ајетот:
„Ние не испративме ниту еден Пратеник што не говореше на јазикот од народот свој, за да му објаснува.“ (Ибрахим, 4) -муфесирите велат:
Божјиот Пратеник, с.а.в.с., се појавил меѓу Арапите и на нивното говорно подрачје. Но своите гласници ги испраќал на различи страни. Тие исламот го објаснувале на своите јазици и повикувале кон Аллах со својот говор. Куранот морал да биде објавен на еден јазик или на повеќе од нив. Бидејќи немало потреба да се објавува на сите јазици, зошто тоа го надоместува преводот, Куранот слегол на еден јазик, јазикот на Пратениковиот народ кој на Арапите им бил најблизок и со него најлесно можело да се заштити од искривување...
Природата на исламот бара од умметот што го следи да биде образован уммет, кои ќе го краси едно високо ниво на образовани луѓе, и малку или николку необразовани.
Ова е од таму што верата ислам, со своите главни и споредни одредби, не претставува обреди што се пренесуваат наследно. Тоа не се ни врачања што се шират со ехо и се ра-спростираат со гласови. Тоа се вистини што се црпат од мудрата Книга и од совесниот Суннет! Добивањето на овие вистини не се врши само со читање. Тој уммет мора да поседу-ва доволно количество изострени умови, истенчени методи и благородни начини. Изучувањето на исламската програма, без сомневање, кај секој народ што се занимава со тоа создава еден погоден терен за исламското право кое почива на наредби и забрани т.е. на права и обврски; поволно тло за прецизни општествени норми врзани за препорачување на доброто и одвраќањето од зло; поволно тло за исправно истражување и искрено изучување, заисламот да се примени на сето она што времето го носи, од проблеми и нови ситуации.
Ако се појави некој недостаток од овие елементи во некое подрачје, тогаш тука исламот слабее и се суши како што се суши едно разгрането дрво на едно неплодно и суво тло.
Потоа доаѓа размислувањето за Универзумот, за што Куранот често говори и што го смета за прв услов за создавање на цврстиот и непоколеблив иман. Тоа размислување пред умот му ја има отворено прекрасната слика на минатите цивилизации. На тој начин се откриле многу важни работи и тајни на постоењето. На луѓето им е овозможено и она што не би можеле ниту да го сонуваат.
Исто така, постои и препорака за следење само на вистината и да се трага по неа, па колку и да е таа скриена; да се одбиваат нејасните сомнежи и да се забрани нивното следење и да се постават слухот, видот, и срцето во едни цврсти рамки. Ова е гаранција за воспоставување на едно општество што е далеку од празноверија, чисто од небулози и од исмејувања. Тоа не е општество што почива на магионичарски трикови, во кое владеат гласови и лажни вести, а главната улога ја водат нејасните обичаи што немаат никаква врска со Аллаховата вера.
Науката е за исламот како животот за човекот. Затоа оваа вера ќе најде прибежиште само кај луѓето блиски на науката со истренирани, и со отворени умови.
Семоќниот Аллах за неа вели:
„Ова е известување за луѓето и со него да бидат опоменати и да знаат дека само Он е Бог, и со разум обдарените да ја примат поуката!“
(Ибрахим, 52)
Куранот ни пренесува еден разговор од жителите на џехеннемот:
„Да слушавме или да размислувавме, немаше да бидеме меѓу жителите на џехеннемот!“
(Ел-Мулк, 10)
А за оние чии чувста не постојат, и чии што способности замреле и чии умови се заклучени, вели:
„Оние кои што не веруваат личат на стоката по која се вика, но таа го слуша само повикот и викотниците. Глуви, неми и слепи,тие ништо не разбираат.“
(Ел-Бекаре, 171)
Аллах со исламот го подигна животот на човекот, откако тој созреал, стасал и се подготвил да ги прифати најчистите и највозвишените учења. Секој дел од оваа вера е подготвен да го понесе животот кон совршенството. Уште повеќе, тој претставува големо померување кон материјалното и духовното воздигнување.
Ако погледнеме во намазот (молитвата), а тој е првиот ибадет во исламот, ќе забележиш дека начинот на неговото извршување и огласување е базиран на чиста логика. Затоа што, намаскиот повик го сочинуваат зборови што удираат по разумот, го будат срцето и ја нагласуваат големината Аллахова, сведочат за Неговото едноштво, поттикнуваат на спас... Тоа не е ѕвон што ги праќа своите отчукувања во просторот и поттикнува на нејасни чувства. Самиот намаз се состои од ајети што се учат од Книгата која ги опфаќа сите патишта на доброто и знаците на зрелоста. Намазот ќе биде примен во зависност од бистрината на умот при извршувањето и задлабочувањето на разумот во неговото значење...
Вистина е дека секоја личност зависно од својата интелегенција, разностраност и исправност на природата ќе биде втемелена во исламот. Далеку е од тоа дека во оваа вера можат да бидат први оние чие размислување е плитко, а нивните чувства болни.
Навистина најпрво што е објавено од куранските ајети сеАллаховите зборови кон Својот Пратеник, с.а.в.с.:
„Читај, во името на Господарот твој што создава, создаде човек од угрушок! Читај, Благороден е Господарот твој, Кој поучува на перо, Кој човекот го поучува на она што не знае.“
(Ел-Алек, 1-5)
Ова е првиот повик со кој се крева вредноста на перото, и со кој се пропагира значењето на науката и се повикува на борба против за поставената неписменост. Прва цигла во изградбата на еден голем човек сега е читањето и учењето. Аллах, џ.ш., ги крева степените на учените така што во сведочењето нивно на Неговото едноштво и потврдувањето на Неговата правда ги става на исто ниво со Него и со Неговите мелеци:
„Аллах сведочи дека нема друг бог освен Него, а и мелеците и учените, и дека Он постапува праведно. Нема друг бог освен Него, Силен и Мудар!“
(Али Имран, 18)
И тоа не е чудно... Како можат едни ограничени умови или тесни науки да ја доловат големината на Големиот, и на Возвишениот? Како ќе можат оние што живеат на рабовите од животот, среде незнаења и темнини, да ја сознаат вистината на Господарот на животот или да доловат дел од Неговите возвишени својства и од големите докази?
Поради тоа Аллах ги воздигнува учените пред останатите луѓе и ги опсипува со Својата милост и со благодети. Божјиот Пратеник, с.а.в.с., рекол:
„Кога Аллах на Судниот Ден ќе седне на курсијј за да им пресуди на луѓето, ќе им речена учените:
-Јас Моето знаење и благост го оставив меѓу вас само за да ви го простам она што е во вас, а Јас не одговарам за ништо.“
(Ет-Таберани)
Хафиз ел-Мунзири објаснува: Погледни во зборовите „Моето знаење и благост“ и анализирај ги, па ќе видиш дека кога ќе ги сврзеш со Нему, Возвишениот, дека под тоа не се подразбира знаењето на поголемиот број на луѓе од нашето време, лишеноод сознанието за Него и за ихласот.
А кога благоста ќе ја соединиш со делото, ќе добиеш еден доказ дека е тоа знаење што не поднесува самоволие и што не им се покорува на страстите.
* * *
Исправното знаење Аллах подобро го прифаќа од неускладеното делување или формалниот ибадет, измешан со незнаење и ограниченост.
Божјиот Пратеник, с.а.в.с., рекол:
„Вредноста на знаењето е поголема од вредноста на ибадетот.“
(Ел-Беззар)
„Фикхот е најдобриот ибадет.“
(Ет-Таберани)
„О Ебу Зерре, подобро ти е да научиш ајет од Аллаховата Книга отколку да клањаш стотина рекати. Подобро ти е да го научиш поглавјето на некоја наука и по него да работиш, отколку да клањаш илјада рекати.“
(Ибн Маџе)
Од ова гледаме дека од ибадетот нанезнајникот, како и од дружењето со него, нема многу корист. Тие си наштетуваат самите себеси, иако сакаат да донесат корист. Им пречат на своите пријатели, иако сакаат да им олеснат. Ограничените побожници круто се придржуваат до верата и упорно се држат до неа. Но, во тешките моменти тие превземаат потези што ќе нанесат штета на таа вера и ќе направат проблеми. Додека учените со својата остроумност донесуваат одлуки со вистински потези. Иако нивните дела се малубројни, тие се попратени со исправност и делекувидност.
Затоа Божјиот Пратеник, с.а.в.с., рекол:
„Учениот од побожниот е подобар за седумдесет степени. Помеѓу секој степен има разлика колку еден коњ со трчање да прејде за седумдесет години. Тоа е од таму што шејтанот измислува новотарија и им ја сервира на луѓето. Таа новотарија учениот ја препознава и ја забранува, а побожниот што се занимава само со ибадет нема да ја препознае.“
(Ел-Асбахани)
Последниот дел од овој хадис изгледа дека е додаден од страна на пренесителот како објаснување на мудроста што ја содржи хадисот.
Бидејќи теснината на разденувањето не му дава простор на иманот ниту пристап на ихсанот, Возвишениот вели:
„Тоа се примери кои Ние на луѓето им ги наведуваме, но само учените ги разбираат.“
(Eл-Анкебут, 43)
поважни за да се испитуваат отколку да се занимава со изучување на шеријатските науки.
Доволно е тоа што Благородниот Куран, кога ни укажува на вредноста на науката и на почитувањето на учените што го спознаваат на возвишениот Создател над сите други суштества, мисли на науката што се занимава со изучување на растенијата, животните и на другите природни појави:
„Зарем не знаеш дека Аллах од небото пушта вода и дека Ние со помошта нејзина создаваме плодови од разни видови; а постојат и ридови со бели и со црвени патеки, различни бои, и сосема црни. И луѓе и животни и стока има, исто така, во разни видови. А од Аллах се плашат, од робовите Негови, учените. Аллах е, навистина, силен, и Тој простува.“
(Фатир, 27-28)
„И еден од доказите Негови е создавањето на небесата и на Земјата, и различоста на јазиците ваши и на боите ваши; тоа се, навистина, поуки за оние што знаат.“
(Ер-Рум, 22)
Науките за животот се значајни исто како и сите други науки кога е во прашање служењето на верата и објаснувањето на нејзините вистини. Единствена разлика е во тоа што природните науки бараат повеќе врема за да се простудираат. А верско знаење може, покрај ихласот, многу бргу да се постигне. Иако деталното изучување на гранките од шеријатот бара еден долг период, тоа е колективна должност, исто како и другите професии кои државата ги бара во помала или во поголема мерка зависно од нејзините интереси и цели. Изучувањето на правото не е само по себе позначајно од изучувањето на медицината, па и кога тој човек би го достигнал нивото на Ебу Ханифе. Човекот е повреден од другиот по своето знаење до таа мера колку што неговото знаење им допринесува на луѓето, и колку ќе биде посветено на Аллах и на Неговото задоволство.
* * *
Многу е тенка, а во исто време голема, разликата помеѓу она што е чиста вера и она што е чист дуњалук. Мерка за тоа е, како што веќе назначивме, чистотијата во намерата и чесноста на целта. Така, истата работа може да биде тежок грев поради сопствениот нагон што го прати или пак може да биде еден праведен џихад поради ихласот во себе.
Луѓето го учат ајетот:„Богатството и синовите се украс на овој свет.“ (Ел-Кехф, 46) и ги гледаат тие две добивки како чиста корист! А не знаат дека богатството и синовите претставуваат логистика за задолжителниот џихад! Инвестирањето во имотот и зголемувањето на семејството се работи со посредство на Аллах кој им дава победа на народите што се совладани, па со тоа успеваат да го повратат својот стар сјај. Со што? Како?
„Пота ќе ви дадеме победа против нив и ќе ве помогнеме со имоти и со синови и ќе ве направиме многубројни.“
(Ел-Исра, 6)
Со помош на имотите и синовите овој уммет се прошири откако беше стеснат, напредуваше откако беше уназаден и го поврати Аллаховото задоволство откако го загуби.
Истото се однесува и во доменот на науката. Ако човекот се занимава со науки за збогатување на земјата за да ја направи Аллаховата земја поплодна, неговата награда ќе биде потполна. Покрај тоа, таа сигурно ќе биде поголема отколку кај човекот шт
седел во михраб[28] и ги поминувал ноќите во намаз!
Исламот ги цени учените и го почитува нивниот труд. Нивните резултати ги става на едно многу високо место:
Муаз ибн Џебел, р.а.,рекол:
„Учете, затоа што знаењето поради Аллах е богобојазност; студирањето е џихад; правење тесбих[29]; барање знаење е џихад; подучување на оние што не знаат е садака; експлоатацијата на тоа знаење е добро дело за учените. Тоа е светилник на халалот и харамот. Тоа е светло на џеннетскиот пат.
Тоа е пријател кога си сам, другар во туѓина, и соговорник кога си осамен, водач во благосостојба и во немаштија, оружје против непријателот и украс меѓу пријателите. Поради него Аллах крева некои луѓе и ги поставува за водачи во доброто, водачи чиишто стапки ги следат луѓето, на чиишто дела се огледуваат, и чиишто мислења ги ценат. Мелеците сакаат да се дружат со нив, и со своите крила ги допираат. За нив бара прошка сè што постои-рибите во морето и инсектите; ѕверовите на земјата и стоката. Знаењето го оживува срцето што е во незнаење.
Тоа е светилка за очите во темнина. Човекот со помош на знаењето може да го достигне степенот на најдобрите луѓе и највисокото место на овој и на идниот свет. Занимавањето со наука е рамно на постот; изучувањето е рамно на ноќниот намаз. Со него се одржуваат роднинските врски, се распознава одобреното од забранетото. Тоа е водач, а делото е негов пратител. Со него се надарени среќните, а од него се оттргнати несреќните.“
(Ибн Абдулберр)
* * *
Изучувањето на странските јазици спаѓа во исламските принципи. Божјиот Пратеник, с.а.в.с., рано почнал да се користи со оваа наука и му наредил на својот писар Зејд ибн Сабит да го научи сиријскиот јазик.[30] Зејд, р.а., раскажува:
„Божјиот Пратеник ми нареди и јас научив поради него да ги читам писмата на евреите на сиријски јазик. Тој ми рече:
-Се колнам во Аллах, јас немам поверливост во Евреите и во нивните допишувања!
И јас се колнам во Аллах, добро го научив тој јазик за помалку од еден месец. Му ги пишував и му ги читав на Пратеникот, с.а.в.с., нивните писма.“
(Бухари)
Разбирањето на светските јазици спаѓа во обврска на исламот. Мисијата на Мухаммед, с.а.в.с., е упатена на сите луѓе. А не е можно да се соберат сите луѓе околу еден јазик. Зошто разликувањето на јазикот е еден од Аллаховите зна-ци? Пренесувањето на исламските учења на луѓето на нивните јазици е пологичо и поразбирливо отколку сите неа-рапски народи да научат арапски јазик.
Објаснувајќи го ајетот:
„Ние не испративме ниту еден Пратеник што не говореше на јазикот од народот свој, за да му објаснува.“ (Ибрахим, 4) -муфесирите велат:
Божјиот Пратеник, с.а.в.с., се појавил меѓу Арапите и на нивното говорно подрачје. Но своите гласници ги испраќал на различи страни. Тие исламот го објаснувале на своите јазици и повикувале кон Аллах со својот говор. Куранот морал да биде објавен на еден јазик или на повеќе од нив. Бидејќи немало потреба да се објавува на сите јазици, зошто тоа го надоместува преводот, Куранот слегол на еден јазик, јазикот на Пратениковиот народ кој на Арапите им бил најблизок и со него најлесно можело да се заштити од искривување...
